مرکب یک (داروی ابن بسطام) درمان شاخص کبد
.مرکب یک (داروی ابن بسطام)
این دارو از مرکبات ده گانه طب اسلامی، درمانی شاخص برای بیماری های کبدی و خارش بدن است. مرکب یک کبد، هپاتیت، سیروز کبدی، چربی کبد و کل بیماری‌ها‌ی آن حتی کبد از کارافتاده را درمان می‌کند.
این دارو برای درمان بیماری های ذیل مفید است:
۱٫غلبه سودا
۲٫غلبه صفرا
۳٫غلبه بلغم
۴٫معده درد
۵٫استفراغ وتهوع
۶٫تب
۷٫برسام
۷٫ترک دست و پا
۸٫پروستات و سنگ مثانه
۹٫اسهال خونی
۱۰٫شکم درد
۱۱٫کبد، سیروز و بیماری‌ها‌ی کبدی
۱۲٫گرمی سر
۱۳٫یرقان (زردی)
۱۴٫تب شدید
در روایت آمده است:
«قَالَ: عَبْدُ‌‌‌‌‌اللَّه وَ الْحُسَیْنُ ابْنَا بِسْطَامَ، أَمْلَى عَلَیْنَا أَحْمَدُ‌‌‌بن‌رَبَاحٍ الْمُطَبِّبُ هَذِهِ الْأَدْوِیَهَ، وَ ذَکَرَ أَنَّهُ عَرَّضَهَا لِلْإِمَامِ فَرَضِیَهَا، وَ قَالَ: إِنَّهَا تَنْفَعُ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَى مِنَ الْمِرَّهِ السَّوْدَاءِ وَ الصَّفْرَاءِ وَ الْبَلْغَمِ، وَ وَجَعِ الْمَعِدَهِ، وَ الْقَیْ‌ءِ، وَ الْحُمَّى ،وَ الْبِرْسَامِ، وَ تَشَقُّقِ الْیَدَیْنِ وَ الرِّجْلَیْنِ، وَ الْأُسْرِ، وَ الزَّحِیرِ، وَ وَجَعِ الْبَطْنِ، وَ وَجَعِ الْکَبِدِ، وَ الْحَرِّ فِی الرَّأْسِ، وَ یَنْبَغِی أَنْ یَحْتَمِیَ مِنَ التَّمْرِ وَ السَّمَکِ وَ الْخَلِّ وَ الْبَقْلِ ،وَ لْیَکُنْ طَعَامُ مَنْ یَشْرَبُهُ زِیرْبَاجَهً بِدُهْنِ سِمْسِمٍ، یَشْرَبُهُ ثَلَاثَهَ أَیَّامٍ، کُلَّ یَوْمٍ مِثْقَالَیْنِ، وَ کُنْتُ أَسْقِیهِ مِثْقَالًا، فَقَالَ الْعَالِمُ(ع): مِثْقَالَیْنِ وَ ذَکَرَ أَنَّهُ لِبَعْضِ الْأَنْبِیَاءِ عَلَى نَبِیِّنَا وَ آلِهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ، یُؤْخَذُ مِنَ الْخِیَارِشَنْبَرَ رِطْلٌ مُنَقًّى، وَ یُنْقَعُ فِی رِطْلٍ مِنْ مَاءٍ یَوْماً وَ لَیْلَهً، ثُمَّ یُصَفَّى فَیُؤْخَذُ صَفْوُهُ وَ یُطْرَحُ ثُفْلُهُ، وَ یُجْعَلُ مَعَ صَفْوِهِ رِطْلٌ مِنْ عَسَلٍ، وَ رِطْلٌ مِنْ أَفْشُرَجِ السَّفَرْجَلِ، وَ أَرْبَعِینَ مِثْقَالًا مِنْ دُهْنِ وَرْدٍ، ثُمَّ یَطْبُخُهُ بِنَارٍ لَیِّنَهٍ حَتَّى یُثْخَنَ، ثُمَّ یُنْزَلُ عَنِ النَّارِ وَ یَتْرُکُهُ حَتَّى یَبْرُدَ، فَإِذَا بَرَدَ جُعِلَتْ فِیهِ الْفُلْفُلُ، وَ دَارُفُلْفُلٍ ، وَ قِرْفَهُ الْقَرَنْفُلِ، وَ قَرَنْفُلٌ، وَ قَاقُلَّهٌ، وَ زَنْجَبِیلٌ، وَ دَارُصِینِیٍّ، وَ جَوْزُبَوَّا، مِنْ کُلِّ وَاحِدٍ ثَلَاثَهُ مَثَاقِیلَ مَدْقُوقٍ مَنْخُولٍ، فَإِذَا جُعِلَتْ فِیهِ هَذِهِ الْأَخْلَاطُ، عَجَنْتَ بَعْضَهُ بِبَعْضٍ، وَ جَعَلْتَهُ فِی جَرَّهٍ خَضْرَاءَ أَوْ فِی قَارُورَهٍ، وَ الشَّرْبَهُ مِنْهُ مِثْقَالانِ عَلَى الرِّیقِ نَافِعٌ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ هُوَ نَافِعٌ لِمَا ذُکِرَ ، وَ لِلْیَرَقَانِ ، وَ الْحُمَّى الصُّلْبَهِ الشَّدِیدَهِ الَّتِی یُتَخَوَّفُ عَلَى صَاحِبِهَا الْبِرْسَامُ وَ الْحَرَارَه.»
«عبدالله و حسین فرزندان بسطام، (گاهی روایات را به پدربزرگ خود سابور (شاپور) نسبت می‌دهند.) آن دو می‌گویند: احمدبن رباح طبیب، که از اصحاب امام عسکری(ع) است، این داروها را بر ما املا کرد؛ او خواند و ما نوشتیم و برای ما ذکر کرد که این داروها را بر امام(ع) عرضه کردم و امام(ع) آنها را تأیید کرد و تغییراتی در آن انجام داد. این دارو برای غلبه سودا، صفرا، بلغم، معده درد، استفراغ، تب، برسام، ترک دست و پا، پروستات، اسهال خونی، شکم‌درد، درد کبد (بیماری‌ها‌ی کبد) و گرمی سر مفید است و کسی که این دارو را مصرف می‌کند باید از خرما، ماهی، سرکه و انواع سبزیجات پخته و نپخته پرهیز کند.
سزاوار است در زمان مصرف این دارو غذای او زیرباجه (نوعی خورش میوه‌ای مثل آلو، بِه و سیب با روغن کنجد) باشد.
این دارو را باید سه روز هر بار دو مثقال (نُه گرم) مصرف کند. احمد می‌گوید: من قبلا یک مثقال تجویز می‌کردم. امام(ع) فرمود: دو مثقال باید باشد. امام(ع) فرمود: این داروی یکی از پیامبران(ع) است.
